Skip to main content.

De voordelen van een geloofwaardige overheid

De Nobelprijs economie 2004 is uitgereikt aan twee in de VS werkzame economen, de Amerikaan Edward Prescott van de Universiteit van Arizona en de Noor Finn E. Kydland van de Carnegie-Mellon University in Pittsburgh.

De twee krijgen de prijs voor hun "bijdrage aan de dynamische macro-economie: de consistentie in de tijd van economisch beleid en de krachten achter de voortgang van de conjunctuur".

Prescott en Kydland brachten het debat op gang over de rol regels versus vrijheid van handelen in het economisch beleid. Het debat spitste zich vooral toe op het het monetair beleid. De belangrijkste stelling is dat de conjunctuur niet zozeer afhankelijk is van bewegingen in het rentebeleid van centrale banken of economisch beleid, maar veel meer van technologische veranderingen. Dit denkbeeld wordt niet door iedereen in de economische wetenschap gedeeld.

GEDRAG

Economen trachten de dagelijks miljarden beslissingen van consumenten en investeerders te vangen in regels. En dat is praktisch onmogelijk. Vandaar dat er met modellen wordt gewerkt. Echter die modellen zijn net als Von Clausewitz opmerkte bezig met de vorige oorlog. In de jaren vijftig en zestig was het Keynesiaanse model heilig. Keynes, de Engelse econoom, stelde dat de overheid balancerend moest optreden. Kromp een economie dan moest de overheid investeren. Steeg de economie dan moest de overheid belastingen heffen om de groei af te vlakken. Deze zienswijze was een rechtstreeks gevolg van de depressie van de jaren dertig in de vorige eeuw. In de jaren zeventig ontstond echter een fenomeen dat niet door Keynes kon worden verklaard, de stagflatie. Inflatie liep op terwijl de economie inkromp. Dat kon niet volgens de theorie. Immers inflatie was het kenmerk van een sterk groeiende economie.

BETROUWBAAR

Dit fenomeen zorgde voor onderzoek van Edward Prescott van de Arizona State University en de Noor Finn Kydland van de Carnegie Mellon University. Zij publiceerden in 1977 een onderzoek waar zij dit jaar de Nobelprijs voor krijgen. Kern van hun betoog was; een betrouwbare overheid zorgt voor een betere en stabiele economisch groei. Er zijn voorbeelden te over. Een overheid die belooft de belastingen laag te houden maar niet wordt vertrouwd bereikt het omgekeerde. Doel van de lagere belastingen is bijvoorbeeld de besparingen te verhogen. Maar als de consumenten denken dat de regering van mening zal veranderen zullen zij niet sparen maar gaan consumeren.

Een mooi voorbeeld hiervan:

De verlaging van de schenkingsrechten, die sinds 1 januari van dit jaar in Vlaanderen van kracht is, legt de overheid geen windeieren. Vlaams minister van Begroting Dirk Van Mechelen (VLD) inde dit jaar reeds 91,5 miljoen euro aan schenkingsrechten, meer dan het dubbele van de 45 miljoen euro die voor dit jaar was begroot.

Bij de schenking van roerende goederen (effecten, kapitaal op rekeningen...) gelden er tarieven van 3 en 7 procent. Voor schenkingen in rechte lijn aan kinderen, kleinkinderen, de echtgenoot of samenwonende partner is er het tarief van 3 procent. Voor schenkingen aan andere personen wordt een schenkingsrecht van 7 procent geheven.

Met de tariefverlaging wou de Vlaamse overheid ouders en grootouders ertoe aanzetten om de overdracht van vermogen tijdig te regelen en hun kinderen geld te geven voor de aankoop en de renovatie van een woning. "Het was de bedoeling om slapend kapitaal te activeren", zegt Van Mechelen.

Uit de jongste cijfers blijkt dat de maatregel zijn effect niet heeft gemist. Vermoedelijk is de fiscale amnestie, die de federale regering dit jaar afkondigde voor zwart geld in het buitenland, niet vreemd aan het succes van de maatregel. Maar ook de waarborg dat bij betaling van het schenkingsrecht het overgedragen vermogen volledig vrijgesteld is van erfenisrechten, maakt de maatregel aantrekkelijk.

Opvallend is dat ondanks de drastische tariefverlaging de maatregel de overheid meer inkomsten oplevert. "Als je een rechtvaardige belasting heft, is de Vlaming bereid om die te betalen", zegt Van Mechelen.

Vroeger konden de schenkingsrechten oplopen tot 30 procent in de rechte lijn en tot 80 procent in alle andere gevallen. De hoge heffingen hadden tot gevolg dat tal van Vlamingen de schenkingsrechten op een of andere manier ontdoken, bijvoorbeeld via handgiften of fiscale constructies in het buitenland.

Van Mechelen: "Het belastingresultaat illustreert perfect de theorie van Laffer." De Amerikaanse econoom Arthur Laffer toonde aan dat lagere belastingen de overheid meer inkomsten kunnen opleveren. In de eerste tien maanden inde de Vlaamse overheid 91,5 miljoen euro aan schenkingsrechten. Op het einde van het jaar zou de schenkingsrechten minstens 109,9 miljoen euro moeten opleveren. Dat is bijna drie keer meer dan de inkomsten in 2003 (41,3 miljoen euro).

^ TOP

14-11-04 - 23:28:25 - - item printen - item mailen

Share/Save/Bookmark -

Comments

Reageer
Dit bericht is gesloten. Hierdoor zijn reacties of stemmen niet langer mogelijk.